MAAK experimenteert 
Het genereren van warmte uit het composteren van houtsnippers

Wat is een turbomeiler? Het verhaal begint bij pionier Jean Pain die in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw experimenteerde met het genereren van warmte uit het composteren van houtsnippers. Hij verwarmde daar zijn huis mee en gebruikte het voor douche- en badwater.

In Nederland pakte de stichting Biomeiler dit principe weer op in 2014. Zij legden contact met verschillende groepen mensen die binnen en buiten Europa bezig waren met ditzelfde concept. Een biomeiler is een grote bult organisch materiaal die voor minimaal 70% uit houtsnippers bestaat. Tijdens het opbouwen van de bult worden er op verschillende hoogtes waterslangen in gelegd die fungeren als warmtewisselaar. Op deze manier kan er warmte afgetapt worden. Een goede biomeiler kan zo’n 1,5 tot 2,5 jaar warmte leveren – daarna is al het materiaal gecomposteerd en blijft er zeer waardevolle (hout)compost over.

Een biomeiler wordt daarna afgegraven en een nieuwe bult kan weer worden opgebouwd. Het is een eenvoudige, low-tech methode waar goede resultaten mee behaald zijn.

Een turbomeiler is iets meer high-tech en bestaat uit een grote silo waar de houtsnippers van boven in worden gestort. Deze silo heeft zowel een beluchting- als een bewatering systeem en is voorzien van diverse sensoren om vochtigheid, temperatuur en zuurstofgehalte te monitoren. De beluchting en bewatering zijn geautomatiseerd om permanent te zorgen voor een optimaal klimaat waardoor de micro organismen hun werk kunnen doen.

Aan de onderzijde bevindt zich een vijzel systeem waarmee het gecomposteerde eindproduct uit de silo geoogst kan worden. Op deze manier is het mogelijk om een continu proces te realiseren waarbij de silo van boven gevuld en van onderen geleegd kan worden en er een doorlopende warmte afgifte is.

Waarom?

We moeten in versneld tempo onafhankelijk worden van fossiele energiebronnen. Al binnen een paar jaar moeten we van het gas af. Wij denken dat het inzetten van turbomeilers daar een rol in kan spelen. Op dit moment worden houtsnippers toegepast om bij te stoken in energiecentrales maar dat heeft veel nadelen – o.a. uitstoot van fijnstof en een restproduct (as) van zeer geringe waarde. Door dezelfde houtsnippers biologisch te laten afbreken:

• Komt er minder CO2 vrij per Joule gegenereerde warmte
• Wordt er geen fijnstof uitgestoten
• Blijft er een zeer waardevol restproduct over

Voor toepassing in een turbomeiler is geen hoogwaardig hout nodig zoals nu toegepast wordt in pellet kachels. Relatief ‘waardeloos’ snoeihout is ontzettend geschikt. Dit is nu een reststroom waar weinig interesse voor is. Door deze om te zetten in compost en bodemverbeteraar is de cirkel weer rond: de turbomeiler draagt hiermee bij aan de circulaire economie waarin alles waarde heeft. Voor een turbomeiler hoeven dus geen bomen gekapt te worden.

Compost

Door stelselmatig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen is de Nederlandse bodem op veel plaatsen letterlijk uitgeput. Het bodemleven is sterk verarmd waardoor het steeds moeilijker wordt om gezonde en vitale gewassen te telen – gewassen worden gevoeliger voor ziekten, dit leidt weer tot gebruik van meer gewasbeschermingsmiddelen waardoor het bodemleven nog meer schade toegebracht wordt. Het aanbrengen van compost kan de bodem helpen te herstellen en weer gezond te worden.  Dit draagt weer bij tot een grotere biodiversiteit.

Mest

Het is ook heel goed mogelijk om (deels) andere organische afvalstromen te benutten, zoals mest van dieren of zelfs van mensen. De temperatuur in een turbomeiler loopt hoog op waardoor eventuele ziektekiemen gedood worden. Hiermee sla je meerdere vliegen in 1 klap – naast het produceren van warmte zet je ook een afvalstroom om tot waardevolle bodemverbeteraar.

Installatie

De eerste Turbomeiler heeft proefgedraaid bij zwembad Kalverdijkje in Leeuwarden. De unit wordt nu verhuisd naar Haarlem, waar hij bij MAAK Haarlem herplaatst zal worden voor de volgende fase. Hij zal hier ingezet worden voor het verwarmen van een aantal loodsen op het terrein. We gaan het proces verder optimaliseren en automatiseren waar mogelijk. We werken samen met stichting Biomeiler, universiteit Wageningen en diverse andere betrokkenen. Alle kennis die we opdoen is open source en delen wij zoveel mogelijk met geïnteresseerden om op die manier de ontwikkeling te kunnen versnellen.

Initiatiefnemers

Het project de Turbomeiler is een samenwerking tussen Retta (Jurrien Baretta) en Duurzaam Onderneming Kennemerland (Hans Struiksma).

Meehelpen?

Alle hulp is welkom, of het nu materialen zijn (snoeihout, isolatiemateriaal om de silo beter te isoleren, pijpmateriaal voor het warmtenet dat we nog moeten aanleggen, restje beton om de nieuwe fundatie mee te maken) of afname van compost, een keer komen klussen, op social media over het project berichten posten… wees welkom en doe mee! Neem hier contact met ons op.

Achtergrondinformatie

Bovenstaand verhaal is een beknopte samenvatting van de achterliggende principes. Meer informatie is te vinden op:

• Biomeiler
• Bekijk hier het filmpje van Jean Pain (het is wel in het Duits)

Deel dit bericht: